Προσλαμβανόμενη υπό το πρίσμα μιας φαντασιακής της διάστασης, η γενική εικόνα της ιστορικής Μεσευρώπης εμφανιζόταν συνήθως μέσα από ένα πλέγμα κυριαρχικών μύθων, δοξασιών, ρήξεων και των συναφών θρύλων που πλαισίωναν το ιστορικό της.

Ως φαντασιακή έννοια συναισθηματικής ταύτισης εκείνων που βίωναν τη μοίρα της επιτοπίως, η Μεσευρώπη ουδέποτε αντιστοιχούσε στην κουλτούρα μιας Ανατολής της Γηραιάς Ηπείρου, όπως δεν προσέγγιζε όμως ούτε στη σφαίρα των αξιακών προτύπων και παραδόσεων της εκάστοτε Δύσης.

Στην πορεία των συγχωνεύσεων κρατιδίων, μορφωμάτων, ηγεμονιών, δουκάτων κ.ά. που καθορίστηκαν από το συνέδριο της Βιέννης (1815), η πολυφωνική αυτή περιοχή βρίσκει ωστόσο μια καταρχήν αντιστοιχία της, ιστορική πρώτιστα, εντός των ορίων επικρατείας της Αυστροουγγαρίας.

Η αυστροουγγρική, "διπλή" μοναρχία θεωρείται ως η κρατική επικρατειακή αντιστοιχία του χώρου της Μεσευρώπης, έννοιας συχνά αμφιλεγόμενης, τόσο γεωγραφικά όσο γεωπολιτικά, ιδεολογικά, πολιτισμικά, ιστορικά κ.ο.κ. Η κεντρική αυτή αυτοκρατορία του Δουνάβεως δεν υπέστη μεν συστημικές ούτε ιδεολογικές μεταβολές, αλλά έμελλε να κατατεμαχισθεί διατηρώντας περίπου μόλις το ένα πέμπτο των εδαφών που της ανήκαν.

Η μεγάλη και καίρια ρωγμή στο εσωτερικό τής ούτω νοούμενης Μεσευρώπης ήταν όμως εκείνη του λεγόμενου "σιδηρού παραπετάσματος", η οποία θα επέφερε για σχεδόν μισό αιώνα τη γεωγραφική διαίρεση, όπως ακόμη την ιδεολογική και πολιτιστική διάσπαση της Ευρώπης σε ανατολική και δυτική.